Optimisme bij consumenten draagt, zo blijkt uit onderzoek, bij aan bijvoorbeeld de omvang van de consumptieve bestedingen L. E. Hoffman, G. K. (1952).

CONSUMENTENVERTROUWEN

De EU is recentelijk geconfronteerd met verschillende crises waaruit door velen de conclusie wordt getrokken dat daardoor het consumentenvertrouwen gedaald is. Dit draagt ertoe bij dat er plannen worden gemaakt en voorbereidingen en maatregelen worden getroffen waarbij expliciet gesteld wordt dat deze in het teken staan van het herstellen en behouden van het vertrouwen van levensmiddelenconsumenten (zie het Groen- en Witboek).

TRANSPARANTIE EN TOEGANKELIJKHEID

Een van de grootste verschillen tussen de VS en de EU die deze Quick-scan heeft opgeleverd, is dat Amerikaanse informatie over voedselveiligheid niet alleen omvangrijk en begrijpelijk is, maar vooral ook gemakkelijk toegankelijk. Een grote hoeveelheid informatie is beschikbaar via de website www.foodsafety.gov. Deze 'gateway to government food safety information' biedt toegang tot een informatierijk waar je gemakkelijk uren kunt doorbrengen. Informatie is eenvoudig te vinden en anders biedt de goed functionerende zoekfunctie uitkomst.

VERTROUWEN IN DE GEZONDHEIDSZORG 

Ruim driekwart van de mensen (77%) geeft een ruime voldoende voor hun vertrouwen in de huidige Nederlandse gezondheidszorg: een rapportcijfer zeven. Slechts 7% geeft een vijf of lager. Ten opzichte van 2005 is het vertrouwen nagenoeg gelijk gebleven.
Het gemiddelde rapportcijfer dat mensen geven voor het vertrouwen in de toekomst van de gezondheidszorg is een 6,4. Bijna een vijfde van de mensen (19%) geeft als cijfer een vijf of lager. Mensen hebben dus meer vertrouwen in de huidige gezondheidszorg dan in de toekomstige situatie.

VERTROUWEN IN ZORGVERLENERS

Over het algemeen hebben consumenten veel vertrouwen in de individuele zorgverleners uit het reguliere circuit. In huisarts en specialist heeft 90% van de bevolking veel of heel veel vertrouwen. 1
Verrassend is het groeiende vertrouwen in de apotheker naar 92%. Mogelijk zou dit iets te maken kunnen hebben met de concurrentie tussen apothekers. De invoering van het nieuwe zorgstelsel zorgt voor meer marktwerking tussen apothekers waardoor het zou kunnen zijn dat er meer profilering plaatsvindt in de richting van de consument. Door middel van reclame en voorlichting wordt de consument bekend gemaakt met een bepaalde apotheek of samenwerkingsverband. Daarnaast is de adviserende rol bij het gebruik van medicijnen steeds belangrijker geworden. Consumenten krijgen hierdoor een duidelijker en mogelijk positiever beeld van apothekers. 

WAT IS DE KEERZIJDE VAN VERTROUWEN?

Als er geen vertrouwen is (“ik heb hier geen vertrouwen in”), gaat het niet zozeer om een gebleken prestatie maar om een beoordeling van de competentie van de ander en de verwachte haalbaarheid van een bepaalde actie. Dat kan aan de orde zijn als we bij een onbekende garage onze auto willen laten repareren, maar ook bijvoorbeeld als mensen zeggen geen vertrouwen te hebben in de politie of in de overheid. Veelal gaat het dan om de competenties en mogelijkheden van die instanties om daarmee iets voor elkaar te krijgen.

Bij wantrouwen gaat het niet zozeer om de prestatie of competentie van de ander, maar om zijn of haar intentie (Nooteboom 2002). Is de ander wel te vertrouwen? Heeft hij kwade bedoelingen? Is hij of zij mijn vertrouwen waard? Als bijvoorbeeld buurtbewoners hangjongeren op straat niet meer durven aanspreken, dan twijfelen zij aan de intenties van de hangjongeren. Zij verwachten dat de jongeren negatief zullen reageren en om dat te voorkomen, houden zij zich afzijdig. Het wantrouwen blijft en wordt vaak ook stilzwijgend gevoed.

Het is van groot belang te preciseren welke dimensie van ontbrekend vertrouwen in het geding is als het gaat om een vertrouwenscrisis of dalend vertrouwen.

VOEDSELVEILIGHEID

De laatste tien jaar staat het thema voedselveiligheid sterk in de belangstelling. Kranten schrijven erover, de Tweede kamer praat erover en milieu- en consumentenorganisaties organiseren acties. Regelmatig worden we opgeschrikt door incidenten zoals salmonellabesmetting, gekkekoeienziekte, bestrijdingsmiddelen op fruit, en dioxine in kip of melkproducten.

Wat is voedselveiligheid? Veilig voedsel betekent dat het voedsel geen nadelige gevolgen heeft voor de gezondheid van de consument. Veilig voedsel is niet hetzelfde als vers voedsel, biologisch voedsel of gezond voedsel. Ook verse, biologisch geteelde sla kan bijvoorbeeld bacteriologisch verontreinigd zijn. Aan voedsel kunnen verschillende risico’s voor de gezondheid zijn verbonden.

Voedselveiligheid betekent niet dat er aan het consumeren van het voedsel helemaal geen risico verbonden zou kunnen zijn. Het is onmogelijk om elk risico uit te bannen. Het gaat erom welke risico’s aanvaardbaar worden geacht. Er bestaat geen volledige specificatielijst over welke risico's aanvaardbaar zijn.

CONSUMENT MINDER POSITIEF

Met 15 ligt het consumentenvertrouwen in oktober echter ruim boven het gemiddelde over de afgelopen twintig jaar (- 3). Het vertrouwen bereikte in januari 2000 de hoogste stand ooit (36). Het dieptepunt werd bereikt in maart 2013 (-41).

CONSUMENTEN MINDER POSITIEF OVER ECONOMISCH KLIMAAT

Consumenten oordelen in oktober voor de derde maand op rij minder positief over de economie. De deelindicator Economisch klimaat daalt van 34 naar 28. Zowel het oordeel over de afgelopen als dat over de komende twaalf maanden was minder positief dan in september.

De koopbereidheid neemt af in oktober. Deze deelindicator komt uit op 6, tegen 8 in september. Consumenten zijn iets minder positief over hun financiële situatie en zij vinden de tijd minder gunstig voor het doen van grote aankopen (CBS, 2018).